Kerk Nederhorst den Berg

Nederhorst den Berg, de naam zegt het al. Hier ligt een 'berg': een pleistocene zandheuvel die boven het veen uitstak. Boven op de berg is in de 8e eeuw een kerkje gebouwd door missionaris Liudger. Deze hoge zandheuvels zijn de vroegst bewoonde plekken geweest, omdat men hier droge voeten hield in het verder zompige veengebied, dat later op het pleistocene zand is afgezet. Extra bijzonder aan dit toch al bijzondere romaanse kerkje is de Latijnse inscriptie rondom een toegangsdeur. Er is al veel onderzoek gedaan naar de betekenis ervan, maar er is nog geen uitsluitsel gevonden.

De ’s Gravelandse vaart werd in 1634 gegraven om het afgegraven zand naar Amsterdam te vervoeren. Vanuit Amsterdam werd organisch huisafval teruggevaren, om de afgegraven gronden weer op te hogen, de zogenaamde toedek. Ook werd vuile was meegevaren, die in het schone water van de vaart gewassen werd. Nog steeds herinneren de gebouwen van enkele stoomwasserijen aan dit wasserijverleden van het dorp.

De Vechtstreek wordt in het oosten begrensd door de overgang van veen op zand. Dat zand vormt de ondergrond van de Vechtstreek en speelt een belangrijke rol in de waterhuishouding van de Vechtstreek. Het zand werd van oudsher afgegraven, voor verharding van het erf, het Zandpad, de bouw van Amsterdam of de aanleg van de A2.