Het landschap van de Vechtstreek is afwisselend. Buitenplaatsen met prachtige parkbossen, moerassen en plassen, weilanden en droogmakerijen; je vindt het er allemaal. 
 
Aan weerszijden van de rivier vinden we de oeverwallen waarop de dorpen zijn ontstaan en waar we de kastelen, buitenplaatsen en parkbossen vinden. Verder  landinwaarts grenzen de Vechtweiden aan beide oeverwallen. Nog verder naar het oosten en westen volgen de veenweiden waarin ook de plassen en meren te vinden zijn. In deze gebieden vinden we hoofdzakelijk aan de westkant de droogmakerijen en aan de oostkant moerassen. Aan de oostgrens van de Vechtstreek lopen de veenweiden uit tegen de zandgronden van het Gooi en de Utrechtse Heuvelrug.
Het hele gebied wordt van zuid naar noord doorkruist door vele transportwegen, het zogenaamde vervoerslint. Ten slotte vinden we verspreid over de Vechtstreek forten, sluizen en groepsschuilplaatsen, herinneringen aan de Hollandse Waterlinie. 

Deze grote rijkdom aan landschappen is geen toeval, het is het gevolg van een reeks processen die zich de laatste 10.000 jaar in het gebied heeft afgespeeld.

Door die processen zijn in de loop van de tijd de hierboven genoemde negen verschillende landschappen ontstaan, die we hier in hun rijkdom en veelzijdigheid voor u ontsluiten.  


Bij de beschrijving van de huidige situatie wordt deze steeds in verband gebracht met de ontstaansgeschiedenis. Zodat u hopelijk daarover kunt zeggen: "nu begrijp ik hoe dit landschap is ontstaan en ga ik dat moois met eigen ogen bekijken".